Zjawisko narkomanii stało się powszechne w całej Polsce. Jeszcze do niedawna myślano, że jest to problem wyłącznie wielkich miast. Obecnie jednak nielegalne substancje zmieniające świadomość są dostępne w niemal każdym miasteczku. Jak można pomóc osobom uzależnionym i jak wygląda leczenie uzależnień od narkotyków?
Czym jest narkomania?
Narkomania to potoczne określenie opisujące uzależnienie od substancji psychoaktywnych. Osoby uzależnione (narkomani) są często uzależnieni do tego stopnia, że są w stanie zrobić wszystko, by tylko móc zażyć kolejną dawkę. Narkomanię dzieli się w zależności od przyjmowanej substancji. Tak oto wyróżnia się morfinizm, kokainizm, heroinizm, ale także nikotynizm i… alkoholizm.
Jak powstaje uzależnienie?
Włókna nerwowe w ośrodkowym układzie nerwowym tworzą liczne połączenia w postaci tzw. synaps chemicznych. Odpowiadają one za przekazywanie impulsów nerwowych, ale także biorą udział w powstawaniu skomplikowanych odczuć, takich jak satysfakcja i przyjemność.
Do szczeliny synaptycznej uwalniane są neuroprzekaźniki (neuromediatory). Takimi cząsteczkami są serotonina i dopamina. Zaburzenie w produkcji i wydzielaniu serotoniny prowadzi do złego samopoczucia, depresji i agresji. Z kolei zaburzenie w produkcji i wydzielaniu dopaminy prowadzi do uzależnień. Podobnie jak te mediatory działa wiele używek w tym alkohol etylowy i narkotyki, a wśród nich kokaina. Działanie tych używek na poziomie biochemicznym i fizjologicznym polega na hamowaniu zwrotnego wchłaniania dopaminy. Prowadzi to do odczucia przyjemności dochodzącego w stany ekstatyczne. To wszystko sprawia, iż odwyk od narkotyków jest niezwykle trudny dla uzależnionego.
Jak wygląda uzależnienie?
Narkomania to uzależnienie od substancji psychoaktywnych. Wiąże się ono z chęcią zażycia kolejnej dawki za wszelką cenę. Warto mieć na uwadze, że uzależnienie od heroiny następuje już po zażyciu pierwszej dawki. Substancje odurzające mają szkodliwy wpływ na organizm. Wyniszcza go prowadząc z czasem do jego całkowitego wyniszczenia i śmierci. Objawem uzależnienia jest nie tylko wewnętrzny przymus zażycia nowej dawki, ale także zwiększanie jej. Prowadzi to do bardzo szybkiej utraty kontroli nad sobą i własnym życiem.
Osoby uzależnione stają się bardziej drażliwe, a z czasem agresywne. Z czasem wszystkie inne aspekty życia tracą wartość dla narkomana. Prowadzi to do zaprzestania uprawiania hobby, ale także zatracenie relacji z przyjaciółmi i rodziną.
Proces uzależniania się występuje w w etapach. Wśród nich wyróżnia się eksperymentowanie, przyjmowanie okazjonalne, nawyk oraz uzależnienie. Terapia dla osób uzależnionych od narkotyków powinna rozpocząć się jak najszybciej.
Jak wygląda leczenie narkomanii?
W celu rozpoczęcia walki z uzależnieniem najważniejszy jest pierwszy krok. Jest to uświadomienie sobie przez osobę uzależnioną, że ma problem z używkami i nie kontroluje swojego zachowania. Im wcześniej to nastąpi, tym większa jest szansa, że terapia dla uzależnionych zakończy się sukcesem.
Metoda leczenia jest dobierana przez specjalistów indywidualnie dla każdego przypadku. Duże znaczenie ma rodzaj zażywanej substancji oraz stopień uzależnienia. Pierwszy etap terapii może się odbywać na oddziale psychiatrycznym szpitala. Trwa ono kilka tygodni i odbywa się pod okiem lekarzy psychiatrów. Zazwyczaj jest to jednak zbyt krótki okres, ażeby móc wygrać z uzależnieniem. Dlatego też po tej wstępnej, ale niezwykle ważnej terapii zaleca się udanie się do ośrodka leczenia narkomanii. W takich ośrodkach podejmowane są różne czynności mające na celu odwiedzenie pacjenta od używek. Niezwykle pomocna jest w tym współpraca z psychoterapeutą. W krytycznych przypadkach warto rozważyć opcję bardziej radykalną, czyli ośrodek zamknięty dla uzależnionych od narkotyków. W takich miejscach osoby uzależnione razem mieszkają, pracują oraz uczą się funkcjonowania w nowej dla nich rzeczywistości.
Zanim rozpocznie się właściwą terapię uzależnień narkotykowych pacjent przechodzi odtruwanie, czyli tzw. detoks. Jest to bardzo trudny czas dla uzależnionego. Podawane mu są kroplówki, lecz mimo to skutki odstawienia narkotyków są bardzo nieprzyjemne dla organizmu uzależnionego od substancji psychoaktywnych.
Zjawisku narkomanii często towarzyszy współuzależnienie. Jest to zjawisko kiedy bliscy osoby uzależnionej koncentrują swoją uwagę wyłącznie na tej osobie, co odbywa się kosztem pozostałych członków rodziny. Dodatkowo może dochodzić do wypierania problemu uzależnienia, przez co narkomania się nasila. Leczenie osób uzależnionych w ośrodkach publicznych jest bezpłatne. Istnieją jednak także prywatne ośrodki leczenia uzależnień od narkotyków.
Leczenie uzależnień od narkotyków ma na celu doprowadzenie do całkowitego porzucenia narkotyków, czyli abstynencji. Osoby chore muszą na nowo nauczyć się funkcjonować w społeczeństwie. Osoba lecząca się, w trakcie terapii nabywa także umiejętności odmawiania innym, czyli asertywności. W leczeniu osób uzależnionych niezwykle dużą rolę odgrywają najbliżsi, których wsparcie może być nieocenione dla chorego.
